Skip to main content

Niezwykłe złudzenia i szaleństwa tłumów

Charles Mackay napisał książkę, która Finnacial Times uznał za jedną z najważnieszych książek wszech czasów. Tak naprawdę jest ona fragmentem większej całości, która zawiera wątki poświęcone polowaniom na czarownice, alchemii czy wróżbiarstwa. Jednak z punktu widzenia inwestora największe znaczenie posiadają rozdziały poświęcone gorączce spekulacyjnej, która wybuchła w XVII i XVIII wieku w takich krajach jak Francja, Anglia i Hiszpania. To właśnie te fragmenty zawiera książka pod tytułem "Niezwykłe złudzenia i szaleństwa tłumów" i to właśnie te fragmenty przywoływane są podczas wszystkich kryzysów finansowych. Biorąc pod uwagę, że pierwsze jej wydanie nastąpiło w 1841 roku oraz, że dotyczy ona czasów jeszcze bardziej odległych, może nam się nasuwać uzasadnione pytanie, mianowicie - co ona ma wspólnego z naszym współczesnym światem?

W zasadzie książka jest barwnym przedstawieniem tła historycznego wydarzeń będących podstawą działania mechanizmów baniek spekulacyjnych. W swojej recenzji odniosę się do szaleństwa jakie stało się udziałem społeczeństwa francuskiego. Co ciekawe inicjatorem całego szeregu wydarzeń we Francji była osoba, która budowała swoja świadomość finansową na gruncie gier hazardowych. Jeśli weźmiemy ten aspekt pod uwagę to zrozumiemy, że współczesna bankowość oraz systemy monetarne nie są zupełnie pozbawione ryzyka. W przypadku społeczeństwa francuskiego, które opisuje autor książki możemy prześledzić nieudaną próbę zastąpienia pieniądza w formie monety na pieniądz papierowy. Początkowo wszystkie założenia wydawały się prawidłowe, ludzie wstawali rano z mały majątkiem, a kładli się spać bardzo bogaci.

Papierowe akcje oraz papierowy pieniądz nabierał takiej wartości, że wiele ówczesnych rodów francuskich zbiło prawdziwe fortuny, a pomysłodawca nowego systemu finansowego (John Law) stał się niemalże bogiem. Z czasem jednak popełniono kilka znaczących błędów przez co pokrycie monet w pieniądzu papierowym spadło o połowę. Pojawiły się wówczas wątpliwości. Co by było gdyby ludzie nagminnie zaczęli wymieniać papier na monety? Okazało by się, że nie ma wystarczających środków na tego rodzaju operacje. Francja stanęła wówczas przed dylematem czy należy podnieść wartość monet, czy może obniżyć wartość pieniądza papierowego tak aby wyrównać deficyt. Skutkowało to szeregiem dekretów, które regulowały maksymalną liczbę posiadanych monet, a tym samym drogocennego kruszcu. Ponieważ brakowało pokrycia w zasobach Banku Francji, pieniądz papierowy częściowo spłacano za pomocą złota i srebra, a częściowo za pomocą miedzi. Nie odbudowało to jednak zaufania do papierowej waluty, przez co bańka ta pękła, a ludzie wywozili swoje majątki za granice z obawy o ich konfiskatę.

Historia ta pokazuje także, jak zmieniała się kultura społeczeństwa francuskiego pod wpływem spekulacji. Wzrost wartości papierowej przedkładał się na wzrost cen nieruchomości, organizacji lokalnych środowisk, a także powstawania wyjątkowych form przestępczości. Trudno powiedzieć, czy książka ta ma coś wspólnego z psychologią inwestowania. Stwierdzenie to jest raczej wątpliwe, ponieważ w rzeczywistości mamy do czynienia z socjologią społeczeństw i historią powstawania systemów monetarnych, których doświadczenia legły u podstaw współczesnych finansów. Jeśli jednak uznamy, że historia lubi się powtarzać, to na podstawie lektury książki możemy dostrzec, że nasza obecna sytuacja, zwłaszcza w dobie pandemii koronawirusa może dążyć do tej samej ślepej uliczki w którą zapuściła się Francja w XVII wieku.

Po przeczytaniu tej książki miałem znacznie lepsze zrozumienie do czego prowadzi dodruk pieniądza, który w rzeczywistości nie ma żadnego pokrycia w zasobach państwa. Powiedzmy sobie szczerze, że tutaj nie o pieniądz chodzi, ale o filozofię kredytu, który może okazać się nie do spłacenia. To właśnie dzięki przeczytaniu tej książki możemy znacznie lepiej zrozumieć współczesne wydarzenia, a dzięki zdobytej wiedzy odpowiednio reagować i zarządzać własnym kapitałem.

Książka dostępna jest w księgarni maklerska.pl >>

Autor: Dariusz Kaniewski
  • Kliknięć: 848